Vlak achter de Duitse Oorlogsbegraafplaats in Ysselsteyn bij Venray ligt de Paardekop, een klein maar mooi natuurgebiedje om te wandelen. Ideaal om even bij te komen van de indrukken op de Oorlogsbegraafplaats. Ook ideaal met kinderen want er loopt een Natuurleerpad van drie kilometer en er zijn meerdere speeltoestellen.
De Paardenkop
Ja, het gebied heet inderdaad Paardenkop. Gelukkig lezen maar weinig 10-jarige paardenmeisjes mijn website, dus ik hoef me niet te verdedigen tegen aantijgingen dat het eigenlijk “Paardenhoofd” zou moeten zijn. Een paard kan nog zo’n edel dier zijn, de naam van een natuurgebied verander je er niet mee.
Bovendien hoef ik nu niet bang te zijn tere kinderzielen met trauma’s op te zadelen (pun intended) als ik uitleg waar die naam vandaan komt. Duizenden jaren geleden zou hier een slag gevoerd zijn tussen twee legers met paarden. Een dusdanig bloedige slag dat men nog eeuwenlang hier schedels van paarden in de grond vond. Volgens een variant op het verhaal werden de paarden begraven in een graf dat de vorm had van een paardenhoofd.
In de omgeving houden ze de legende graag levend, maar het is nog maar de vraag of er inderdaad zoveel paarden het loodje legden. Er is hier ooit wel een duizenden jarenoude strijdhamer gevonden, maar verder geen tekenen van een veldslag.
Nog een grappig detail wat de naam Paardenkop betreft. Drie kilometer verder ligt een dorpje van zo’n 500 inwoners met de naam “Veulen”. Maar dat heeft etymologisch verder geen hippische oorsprong.
Wandelen in de Paardekop
De Paardekop is 137 hectare groot. Of klein, zo je wilt, want echt uitgestrekt is het natuurgebied dus niet. In de breedte meet De Paardekop 1 kilometer, in de lengte tweeënhalf en dan tellen we de Oorlogsbegraafplaats gemakshalve nog mee. Van al het bosgebied in eigendom van de gemeente Venray vormt de Paardekop slechts 10%. Een stadspark als het Zuiderpark in Rotterdam is al een stuk groter.
Maar, size does not always matter. Want al is het niet zo groot, de Paardekop is een prima gebied om te wandelen: afwisselend met heide, bos en hier en daar wat vennen. De Paardekop ligt aan de rand van de Peel, vroeger een ondoordringbaar veenmoeras. Maar juist de Paardekop ligt relatief wat hoger, daardoor droger en dus van oudsher de plek om de Peel te doorkruisen. Hier liggen dan ook een aantal zeer oude wegen, zoals de Zwartebaan (vroeger “Swarte Baen”) die ook de grensafbakening van jachtvelden vormde in de 17e eeuw.
De heide is een van de weinige heidevelden die nog over zijn in de Peel na de grootschalige ontginningen en de bosaanplant. Vroeger waren deze heidevelden veel talrijker en werd er op grote schaal schapen gehouden en stonden er overal schapenkooien. De Paardenkop werd vroeger ook wel Schiëperspiël genoemd, naar het lokale woord voor “herder” en “Peel”. De schapen zorgen er vroeger voor dat de heide niet dichtgroeide. Tegenwoordig hebben we daar menselijke vrijwilligers voor. En een schaapskudde die tweemaal per jaar een beetje helpt.
De bossen zijn hier vooral na de Tweede Wereldoorlog aangelegd als productiebos, zoals bijna alle bossen in Nederland trouwens. Je merkt al wandelend dat het bos opeens veranderd van een “normaal” bos naar een piepjong bos. Dit gedeelte is pas in de jaren 90 aangeplant, doordat hier het bos door de zure regen te veel was aangetast.
Goed, een heel lange wandeling kun je hier dus niet maken. Als je alle paadjes pakt, dan nog ben je in zo’n 7 kilometer klaar. De plaatselijke VVV biedt een wandeling via knooppunten aan van 4,75 kilometer (knooppunten 30, 31, 34, 35, 60, 61, 36, 37, 33, 32, 30). Maar ik kies voor het Natuurleerpad van 3 kilometer als aanvulling op mijn bezoek aan de Duitse Oorlogsbegraafplaats.
Natuurleerpad Paardekop, leuk voor kids én hun ouders
Een leerpad klinkt heel saai. Een natuurleerpad al een beetje minder. Maar in de praktijk is het Natuurleerpad De Paardekop een heel leuke wandeling om samen met de kinderen te doen. De wandeling is 3 kilometer lang en je kunt het pad makkelijk volgen door te kijken naar de schuine zijde van de groene paaltjes.
Onderweg kom je meerdere informatieborden tegen die telkens een onderwerp van het natuurgebied behandelen. Tot zover het wat saaiere gedeelte. Maar elk bord heeft ook een doe-deel met bijbehorende opdrachten. Op het bord “Beestjesbos” bijvoorbeeld wordt niet alleen verteld over de rol van insecten in de natuur, maar word je ook meteen uitgedaagd om zelf een dood stuk hout te pakken en te kijken of hier kleine beestjes in zitten.
En bij het onderwerp “kringloop” moet je op onderzoek gaan bij een boom en proberen een kringloop te ontdekken. Voor als het schoolvak biologie wat weggezakt is: vruchten van de boom worden gegeten door andere dieren, dood hout is voedsel voor paddestoelen etc. En bij een stuk met adelaarsvarens is een paadje waar je met je ogen dicht door de varens moet lopen om de omgeving met andere zintuigen te ervaren (pun intenden). Bij een poeltje word je uitgedaagd over de stapstenen te lopen en te kijken of je waterdiertjes ziet zwemmen.
Plaggenhut en zonnewijzer
Niet alleen de natuur, ook de historie wordt tot leven gewekt. Halverwege de Paardekop wandel je langs een heuse plaggenhut. Nu een prettige schuilhut om even uit te rusten, maar vroeger bittere armeluiswoningen. De Peel is van oudsher niet de rijkste streek van het land en het steken van veen was zwaar werk wat weinig opleverde. Op het informatiebord staat een foto uit 1935 van de laatste nog bewoonde plaggenhut van de Peel. Hier woonde Frans Nooyen en Machtilda Bouten nog tot 1938. Eigenlijk nog zo recent, als je erover nadenkt.
Als we de moderne schroefbouten, het plastic afdekzeil en de ijzerdraden even wegdenken, dan is de plaggenhut nog best een aardige kopie en krijg je in elk geval een goede indruk van hoe het wonen erin geweest moet zijn. Hoewel de jeugd er blijkbaar andere associaties bij heeft, gezien het bordje dat het toch echt geen glijbaan is. Direct naast de plaggenhut staat ook een zonnewijzer, die de juiste tijd aangeeft. Schat ik, want juist toen ik er was, was het bewolkt. Wat een heerlijk excuus moet dat vroeger geweest zijn: “ik ben te laat, want de zon scheen niet”.
Uitkijktoren in de Paardekop
Hoogtepunt, en de meest voor de hand liggende doe-opdracht is het beklimmen van de uitkijktoren. De toren is 100 treden, 18 meter hoog en brengt je naar 44 meter boven NAP. Tel daarbij op dat de Paardekop sowieso al het hoogste gedeelte van de Peel is, en het uitzicht is dus fenomenaal.
Direct aan je voeten ligt de heide, met de bosrand daaromheen. Je hebt een schitterend 180 graden panorama over het hele heidegebied. In totaal heb je een 360 graden perspectief, maar de achterkant is uitsluitend bosgebied.
Om je te oriënteren staat er een bord waarop met lijnen staat aangegeven wat je kunt zien vanuit die hoogte. En dat is best ver: van Horst tot Heusden, van Sevenum (zie ik daar Toverland?) tot Someren.
Wandelen in de Paardekop combineren met de Duitse Oorlogsbegraafplaats
Zoals gezegd, de Paardekop ligt direct achter de Oorlogsbegraafplaats. De Duitse Oorlogsbegraafplaats is een van de meest indrukwekkende plekken die ik ooit gezien heb en eigenlijk zou iedereen hier een keer een kijkje genomen moeten hebben. Ouders met kinderen al helemaal. Als je wilt aanschouwen wat oorlog betekent, dan kun je dat hier zien en voelen.
Je kun je de Paardekop en de Duitse Oorlogsbegraafplaats nu ook heel goed combineren via de nieuwe poort aan de achterkant van de begraafplaats. Tijdens openingstijden kun je hier vrijelijk in en uit wandelen vanuit de Paardekop. Een andere optie is juist bij de Oorlogsbegraafplaats te beginnen en daar te parkeren. Dan kun je een rondje door de Paardekop wandelen en weer bij de begraafplaats eindigen.
Praktische informatie over wandelen in de Paardekop in Venray
- Lengte: 3,1 kilometer (4,7 als je het combineert met de Duitse Oorlogsbegraafplaats)
- Startpunt: Peelken 2 in Ysselsteyn (google maps) Parkeren voor de slagboom. Of starten bij de Duitse Oorlogsbegraafplaats (Timmermannsweg 75, 5813 AM Ysselsteyn).
- De route van het Natuurleerpad is gemarkeerd met groene paaltjes, de schuine zijde geeft de richting aan.
- Het Natuurleerpad is een initiatief van de gemeente Venray, Dorpsforum Ysselsteyn, IVN Geijsteren-Venray, en de provincie Limburg.
- De route is erg leuk met kinderen, maar ook als ommetje voor volwassenen.
Download gpx van het Natuurleerpad De Paardenkop
Je kunt een gpx-betand met de route van het Natuurleerpad downloaden via de knop hieronder.
Blijf op de hoogte!
Zet nu je emailadres op mijn mailinglist! Af en toe ontvang je een emailtje van me met een overzicht van de nieuwste blogs. De updates komen uit wanneer het uitkomt, dus zeer onregelmatig. Een beetje zoals ik zelf ben dus. Je emailadres wordt alléén voor deze mailing gebruikt.
Plaats een reactie