Molen De Vrijheid in Beesd

Net even buiten het dorpje Beesd ligt de molen De Vrijheid. Eigenlijk op een uiterst geschikte plek voor een tussenstop richting Friesland. Dus hebben we een afspraak gemaakt om de molen te bezichtigen.

• Meer weten over molens? Lees dan ook mijn blog over de molens van de Kempen-Broek.

Alleen al het aanrijden over de, jawel, Molendijk, naar de molen is de moeite waard. Want wat ligt de molen er prachtig bij! Waar veel korenmolens in Nederland in de loop der tijd steeds meer in bebouwde omgeving kwamen te liggen, staat De Vrijheid nog altijd buiten de bebouwde kom van Beesd. En dat op een wel heel idyllisch plekje langs de rivier de Linge. Net iets voorbij de molen staan enkele bijgebouwen en de oude molenaarswoning.

In een van de bijgebouwen is nu de molenwinkel gevestigd met uiteraard allerhande meel, maar ook bieren, koeken, jammetjes en noem maar op. Zelfs een speculaasplank met molenvormen. Het winkeltje oogt gezellig en authentiek. Ik zou het wel weten waar ik mijn meel zou kopen als ik in Beesd zou wonen.

We worden welkom geheten door de molenaar. En door een junior-molenaar, die niet wachten kan om in opleiding te mogen. Nog een paar jaar voordat hij examen mag doen, maar hij weet er nu al zoveel van, dat dat vast goed gaat komen.

Geschiedenis van molen De Vrijheid, Beesd

Al in de 14^e eeuw stond hier een molen, die behoorde bij de abdij Mariënweerd, hier vlak bij Beesd. Dat verklaart meteen ook de jam die hier verkocht wordt.

In de Tweede Wereldoorlog heeft de molen een grote rol gespeeld in het verzet. De wiekenstanden werden gebruikt voor heimelijke boodschappen, maar het schijnt dat hier nog veel meer heeft afgespeeld wat de Duitsers liever niet zagen. Bij een renovatie in de jaren ’60 heeft de molen daarom de naam “De Vrijheid” gekregen. Tot die tijd had de molen geen officiële naam.

Bezichtiging van molen De Vrijheid

Winkeltjes zijn leuk, maar we komen hier natuurlijk voor de molen zelf. En ook die valt niet tegen. De molen staat open voor bezichtigen. Op zaterdagen is de molen (en de winkel) open en ook als de molen draait ben je welkom (groepen even van tevoren aankondigen). Meer informatie en openingstijden zie je op hun website: https://molendevrijheid.nl/. Het adres van molen De Vrijheid is Molendijk 12, 4153 AV, Beesd.

Bijzonder aan molen De Vrijheid in Beesd

Vanaf 1937 tot heel recent (2013) werd de molen beroepsmatig gebruikt door de familie Van Beekhuizen. Nog altijd is Van Beekhuizen een bekende veevoederproducent uit Beesd. Waar veel molens bij restauratie worden teruggebracht naar pakweg het begin van de 20^e eeuw, zijn in de molen zijn nog veel kenmerken aanwezig van het latere beroepsmatige gebruik.

Kruipalen

Een voorbeeld daarvan zijn de kruipalen, die volledig onder de grond zijn weggewerkt. Alleen een stalen ring blijft boven de grond waar de kruiketting aan bevestigd kan worden. De reden is dat de dijk rondom de molen vrij krap is, en dit de enige manier was om vrachtwagens de molen te laten bereiken.

Het luiwerk

Ook bijzonder is het luiwerk, dat elektrisch wordt aangedreven. Hiervoor staat een elektromotor op de luizolder.

Elektrisch aangedreven maalstenen

Ook de maatstenen kunnen elektrisch worden aangedreven met een elektromotor. Naar verluidt zou het ganse dorp het hebben kunnen merken als de motor aan stond, zoveel stroom verbruikte die.

Afzuigsysteem

Door de molen heen lopen meerdere buizen, die onderdeel zijn van een afzuigsysteem.

Andere technische gegevens van de molen

Type molen

Het is een ronde stenen grondzeiler, gebouwd ergens in de 18^e eeuw. Het precieze bouwjaar is onbekend. De functie is korenmolen: het malen van graan. Een koppel maalstenen.

Het kruiwerk.

Om de kap te kunnen draaien gebruikt molen De Vrijheid houten rollen. Een houten rollenkruiwerk, dus. Voor mij de eerste keer dat ik dat zie. Uit de theorieboeken wist ik dat er dus ook een “rollensluis” aanwezig zou moeten zijn. Na enig zoeken samen met de molenaar deze ook weten te vinden.

Gevlucht

Een vrij gangbaar gevlucht, ruim 25 meter, met Oud-Hollands wieksysteem.

Vangsysteem

Een Vlaamse vang met vier blokken. De vangbalk is verzwaard met een gewicht, maar nog steeds is het een erg lichte vang. De vang werkt met een wipstok en de vangbalk wordt opgehangen in een klink.

Het lichtwerk

Het lichtwerk heeft een lichtstok, in plaats van een touw met gewicht.

Silo’s

De steenzolder is volgebouwd met meerdere houten silo’s, waar desgewenst duizenden kilo’s graan opgeslagen kunnen worden in afwachting om gemalen te worden. Leuk dat ze deze silo’s gewoon laten staan, ook al ziet de molen er misschien minder fraai door uit en is het nogal krap op de zolder. Het is immers wel authentiek voor hoe de molen werd gebruikt.