De grootste waterval van Nederland staat in Loenen. Als je stiekem een beetje lacherig wordt bij het idee van een waterval in Nederland, hou je dan vooral niet in. In één van de meest vlakke landen ter wereld verwacht je nou eenmaal niet direct grote watervallen. En terecht. Maar, hoe vlak Nederland ook is, er zijn watervallen en dan zal er toch één de grootste moeten zijn.
Kortom, denk niet aan Victoria of Niagara. Maar het grootste watervalletje van Nederland staat in een heerlijk stukje Veluwe. Mevrouw Buitenlucht en ik waren in de buurt en maakten van de gelegenheid gebruik om een wandeling te combineren met deze bijzonderheid in het Gelderse landschap.
De Loenense waterval, de grootste van Nederland
Het verdient dan misschien niet het predicaat wereldwonder, toch is dit watervalletje zeker een bezoekje waard. Het verval van de waterval is op zich best indrukwekkend: 15 meter. Let wel, dat is evenveel als de watervallen van Coo. Er vloeit wel veel minder water door dan in Coo. Eigenlijk valt het water niet echt, maar kabbelt het wat langs stenen en grind. Dat heeft dan weer als voordeel dat je er langs kunt lopen. Aan beide zijden zijn namelijk trappen aangebracht. En kinderen kunnen heerlijk spelen met hun handen in de waterval.
De grootste waterval van Nederland is allesbehalve een natuurverschijnsel. Het zijn mensenhanden die zowel de beek als de waterval hebben gemaakt. Om te begrijpen waarom, gaan we even terug naar de 19e eeuw. Onder bewind van koning Willem I werd het Apeldoorns Kanaal gegraven, parellel aan de IJssel. De IJssel was daar in geval van hoge of lage waterstand moeilijk te bevaren en het kanaal bood een oplossing daarvoor. Maar het kanaal zelf had uiteindelijk ook te maken met een niet-constant waterpeil.
Die Willem I hield überhaupt wel van kanalen graven. Ook de Zuid-Willemsvaart ontstond onder zijn regime en is zelfs naar hem vernoemd. Je komt de Zuid-Willemsvaart tegen bij de stadswandeling door Weert.
Als oplossing werden er beken omgelegd en nieuwe beken gegraven. De Vrijenbergerspreng (Een spreng is een door mensen gegraven beek) was er daar een van, gegraven in 1869. Maar het hoogteverschil met het kanaal was dan weer zo groot, dat de stroming in de spreng te veel zand naar het kanaal zou meevoeren. En om dat dan weer tegen te gaan zijn er in de spreng watervallen gebouwd. Twee stuks om precies te zijn. De kleine, bestaande uit twee trappen en de grote, waar we vandaag dus langs lopen.
Wandelen langs de grootste waterval van Nederland.
De waterval is dus best een aardig plekje om te bezoeken. Maar wij koppelden er een wandeling aan vast, omdat alleen de waterval (zelfs de grootste van Nederland) wel wat beperkt is voor een echt uitstapje. Nu ligt de waterval in een alleraardigst stukje Veluwe, waar je een prima wandeling kunt doen. Wij kozen voor de 4,5 km lange wandelroute Vrijenberg van Natuurmonumenten.
Startpunt van de wandelroute: De Groote Modderkolk
De naam klinkt niet aantrekkelijk voor de start van een wandeltocht, maar het boerenerf De Groote Modderkolk is dat alleszins wel. Het is een boerenerf, maar vrij toegankelijk voor het publiek. Vooraf, of na afloop van de wandeling kun je je tegoed doen in de theeschenkerij. Ze serveren onder andere appeltaart die je in de hoogstamfruitgaarde kunt opeten. De boomgaard en de moestuin worden onderhouden door mensen met een verstandelijke beperking.
Rood en rund
Op de weilanden direct achter de boerderij kom je ’s zomers, als ze niet op stal staan, een oud runderras tegen. Het brandrood rund (zeg dat eens tien keer snel achter elkaar) is zowel een vlees- als melkkoe. Veelzijdig, dus, maar economisch ook minder aantrekkelijk dan de gespecialiseerde rassen. Het ras dreigde in de vorige eeuw te verdwijnen, maar in de jaren ’90 kwam er een kentering. Het ras blijkt namelijk ook erg geschikt voor natuurbeheer omdat ze erg zelfredzaam zijn. En laat Natuurmonumenten nu juist kantoorhouden in de zorgboerderij. Dan weet je meteen waarom je dit ras hier tegenkomt.
Stoomtreinen
Net als het kanaal van Dieren naar Amersfoort, loopt er ook een spoorlijn tussen beide plaatsen, geopend in 1879. De wandelroute gaat na de waterval van Loenen ook een stukje langs dit spoor. Je hoeft niet erg bang te zijn voor voorbijrazende treinen, want het spoor is al sinds 1947 niet meer in gebruik. Dat wel zeggen, niet door de NS. Wel door de Veluwsche Stoomtrein Maatschappij, die hier allerhande toeristische ritjes verzorgd. Met een beetje geluk zie je een stoomtrein rijden. Of, zoals wij, gerangeerd staan.
De bossen en de duinen
De wandeling is ondanks dat het een kort ommetje is, nog best afwisselend. Behalve de bovenstaande highlights loop je door een heerlijk bos met veel grove den en hier en daar wat stuifduinen. Die twee hebben alles met elkaar te maken: de stuifduinen waren vooral ontstaan door overbegrazing in de middeleeuwen. Om de zandverstuivingen tegen te gaan werden er bomen geplant. Rond het jaar 1900 werd dat vooral de grove den, een boom die ooi inheems was maar ook een poos verdwenen was. Nu werden die juist massaal aangeplant. Niet alleen om zandverstuiving tegen te gaan, maar ook voor de productie van hout voor de steenkolenmijnen in Limburg. Grove den kraakt als het onder druk komt te staan en was daarom erg geschikt als stuthout in de mijnen.
De stuifduinen zijn hier en daar nog te zien. En te voelen, als je weer een paadje omhooglopen moet.
Praktische informatie
De grootste waterval van Nederland bij Loenen
- De Loenense waterval ligt in de Veluwe tussen Loenen en de A50 (afrit 23)
- Er is een parkeerplaats dichtbij: Parkeerplaats Loenense Waterval, Beekbergerweg 52, Loenen
- De Waterval zelf ligt een paar honderd meter verder het bos in.
- Stroomopwaarts ligt ook een kleine waterval waar je naartoe kunt lopen, deze telt twee trappen
- Het kan er best druk zijn bij de waterval.
- De grootste waterval van Nederland is erg leuk met kleine kinderen
De wandelroute Vrijenberg
- Startpunt van de wandelroute is zorgboerderij de Groote Modderkolk, Vrijenbergweg 24b, 7371 AA Loenen
- Parkeren kan direct achter de zorgboerderij
- Lengte van de wandelroute is 4.5 km
- De route gaat langs een hindoeïstisch retraitecentrum voor yoga en mediatie.
- Meer informatie over de wandelroute op de website van Natuurmonumenten.
Gpx-bestand van de wandelroute bij de grootste waterval van Nederland
Het gpx-bestand van de wandelroute kun je downloaden via de knop hieronder.
Blijf op de hoogte!
Zet nu je emailadres op mijn mailinglist! Af en toe ontvang je een emailtje van me met een overzicht van de nieuwste blogs. De updates komen uit wanneer het uitkomt, dus zeer onregelmatig. Een beetje zoals ik zelf ben dus. Je emailadres wordt alléén voor deze mailing gebruikt.
Plaats een reactie