Edelherten in het Weerterbos in de bronsttijd. September en oktober zijn de beste maanden voor het spotten van burlende edelherten die indruk proberen te maken op de hinden. Wij gingen op edelhertensafari met de Stichting Limburgs Landschap in het Weerterbos en stonden oog in oog met de “koning van het woud”.
Met de gids op pad naar de edelherten van het Weerterbos
Om half acht verzamelden we op de hoek van het Weerterbos. Een groepje van maximaal 15 personen stond gereed, in wandelkleding en met camera in de hand. Een gids vertelde over edelherten, liet een gewei rondgaan en leidde ons door het Weerterbos naar de wildtoren. Onderweg gaf hij van tijd tot tijd informatie over het bos en liet hij een boom zien waar de edelherten met hun gewei tegenaan geschuurd hadden. Dusdanig dat de bast volledig weggesleten was. In de verte konden we al het eerste burlen horen.
Aan de rand van het bos staat een wildtoren. Daaarvandaan heb je een meer dan prima uitzicht over het leefgebied van de edelherten in het Weerterbos. Tenminste, als ze zich daar bevinden natuurlijk. In ons geval hadden we al voordat we de uitkijktoren bereikten de mooiste ontmoetingen met deze indrukwekkende beesten.
De bronsttijd in het Weerterbos
Mannelijke edelherten, die overigens gewoon herten en dus niet bokken genoemd worden, leven de rest van het jaar gescheiden van de vrouwtjes. De vrouwtjes, hinden genoemd, leven in een roedel, samen met de kalveren. Een dominante hinde voert de leiding. De mannelijke edelherten leven in een eigen roedel, maar met een minder vaste structuur.
De periode van half september tot eind oktober is het paartijd (bronsttijd; niet te verwarren met bronstijd). Aan het begin zoeken de mannetjes de hindes op. De minder sterke mannetjes kunnen zich nog niet laten gelden en leiden in die periode een zwervend (en eenzaam) bestaan. Maar de krachtigste komen wel tot bij de hinden. Gedurende de bronsttijd vormt hij, samen met de hinden en kalveren één kudde.
Het mannetje, zo vertelde de gids ons, doet van alles om indruk te maken op de vrouwtjes. Natuurlijk loopt ie rond met zijn indrukwekkende gewei en burlt hij erop los. Maar hij wil ook wel eens door de modder rollen en tegen zichzelf urineren. De vrouwtjes schijnen daar dol op te zijn. In edelhertenland wel te verstaan. Ik heb het zelf thuis ook uitgeprobeerd, maar dat maakte had mevrouw Buirenlucht niet het beoogde effect.
Het is een intensieve periode voor het mannelijke edelhert. Hij verliest zo’n dertig kilogram, meer dan 10% van zijn totale gewicht. In de wintermaanden verliest hij vervolgens zijn gewei, wat in het voorjaar weer aangroeit. Als het gewei aangroeit, heeft het aanvankelijk een fluwelig zachte huid eromheen, maar dat gaat op een gegeven moment jeuken. Dat is het moment dat hij het gewei tegen boomstammen schuurt om het vel te verwijderen.
Weerterbos
In het Weerterbos, net boven Nederweert en langs de snelweg A2, zijn zo’n 15 jaar geleden de edelherten uitgezet. Inmiddels is de groep uitgegroeid tot meer dan dertig dieren, waaronder 7 kalveren. Het dominante mannetje loopt er al sinds het begin rond.
Er wordt overigens actief ingegrepen om de groep in toom te houden. Dat wil zeggen dat er elk jaar enkele dieren worden afgeschoten. Voor inteelt is men blijkbaar minder bang. Er vindt bijvoorbeeld geen uitwisseling met dieren uit andere gebieden plaats.
Lees ook Weerterbos en Hugterheide; wandelen door diversiteit.
Het uitzetten van de edelherten in het Weerterbos ging niet helemaal zonder slag of stoot. Omliggende boeren maakten bezwaar. Om die reden was een eerdere locatie bij Stramproy al afgewezen. Ook was men bang voor ongelukken op de nabijgelegen snelweg. Uiteindelijk is ervoor gekozen om een gebied van 150 hectare af te rasteren met een hoog, 6 kilometerlang hekwerk.
In het hekwerk zijn af en toe openingen van nauwelijks 30 cm hoog gemaakt. Hier kunnen kleinere dieren zoals vossen doorheen. Maar, geloof het of niet, ook reeën maken gebruik van deze gaten en passen er door.
Er zijn inmiddels plannen om de afrastering te verwijderen en de herten meer ruimte te geven. Er is zelfs een ecoduct gebouwd over de snelweg om het leefgebied aanzienlijk groter te maken. Maar, zo gaf de gids aan, het lijkt vooral politiek nog niet haalbaar om de edelherten in het Weerterbos echt los te laten.
Kom ook edelherten spotten in het Weerterbos.
Wil je ook edelherten spotten in het Weerterbos? Je kunt zowel op eigen gelegenheid als via een excursie de “koning van het woud” zelf aanschouwen. De edelherten zijn niet erg mensenschuw en het afgerasterde gebied is beperkt genoeg dat de kans om ze tegen te komen best groot is. Vorig jaar heeft de gids slechts drie keer een excursie gehad waarbij ze zich niet lieten zien.
De excursie dien je vooraf te reserveren. Je krijgt dan niet meer achtergrondinformatie over de dieren en de gids heeft veel ervaring in het spitten van de edelherten. Wil je liever op eigen gelegenheid, loop dan naar de uitkijktoren en volg het raster. De edelherten laten zich vooral ’s ochtends vroeg zien en ’s avonds tegen zonsondergang. Je ziet aan de aanwezige fotografen vanzelf waar de dieren zich ophouden.
Praktisch informatie over Bronsttijd in het Weerterbos
- Reserveren voor excursies van het Limburg Landschap
- De excursies zijn dagelijks om 17.30 uur. In het weekend ook ’s ochtends om 7.30 uur.
- Kosten zijn €7,00 (korting voor donateurs van de stichting)
Blijf op de hoogte
Zet nu je emailadres op mijn mailinglist! Af en toe ontvang je een emailtje van me met een overzicht van de nieuwste blogs. De updates komen uit wanneer het uitkomt, dus zeer onregelmatig. Een beetje zoals ik zelf ben dus. Je emailadres wordt alléén voor deze mailing gebruikt.
Gerelateerde berichten
Dit betreft een onafhankelijke review op basis van persoonlijke ervaringen. Bestemming Buitenlucht heeft geen belangen bij de hier beschreven activiteit.
Ja, de bronsttijd is nu. Het lijkt me heel gaaf om een keer mee te maken.
Je kopfoto oogt bijna buitenlands. Mooi!
Ja, mooi, he? De ultieme rust van een edelhert dat drinkt tussen de ganzen, met het vroege ochtenlicht dat met schaduwen speelt. Ben er spontaan verliefd op geworden.
Bronst of niet een hert in het wild spotten is altijd leuk! Ik ben geboren en getogen midden op de Veluwe dus heb er heel wat gezien. Behalve tijdens die ene keer dat we op bronstexcursie gingen. Toen moesten we flink ons best doen om er uiteindelijk een paar te vinden. Maar zo te lezen had jij veel meer geluk!
Wij kregen ze inderdaad ruimschoots te zien. Nu is het gebied in het Weerterbos niet heel erg groot, dus de kans om ze te spotten is best wel groot. Voor ons wel fijn, maar zou natuurlijk beter zijn als ze meer ruimte kunnen krijgen.