Wandelen in Heel: Grindgatenroute

Je kunt heerlijk wandelen in Heel in Limburg, vlak bij Roermond. Het is haast niet voor te stellen als je nu de rust van de Grindgatenroute ervaart, maar nauwelijks dertig jaar geleden vond hier nog enorme bedrijvigheid plaats. Tot 1988 voeren hier de baggerboten af en aan om grint te scheppen en af te voeren. De meeste gaten van toen liggen er nu als Maasplassen bij. Plezierjachten liggen er aangemeerd. Er is een fun beach. Bevertjes knagen er met plezier boompjes om. En sinds 2019 nemen een tiental informatieborden je mee terug in de tijd.

Inhoud toon

Wandelen in Heel: Rust en rest-industrie

Ik wist wel dat de Maasplassen ontstaan zijn door grindafgravingen. Wat ik niet wist is dat dit zo recent nog plaats vond. Tot 1988 waren ze hier rondom Heel nog bezig. Dat is het jaar dat ik 15 jaar oud werd. Ik moet hier vaak langsgekomen zijn, op de achterbank van de Ford Fiesta op weg naar Frankrijk. Ik was me niet van bewust van wat zich hier afspeelde.

Bij deze wandeling in Heel, kom je ook langs plassen waar bevers aan het werk zijn geweest. — Bij de Leerke Ven hebben de baggerboten plaatsgemaakt voor bever.

Nu is het vooral een oase van rust. Je loopt over oude inlandse dijken. Dan weer naar beneden langs de oever van een van de vele meren. Op de kaart lijk je even dwars door het water te moeten zwemmen. Gelukkig liggen er stapstenen en een stevige koord om je aan vast te houden. Er rusten twee zwanen, die je argwanend aankijken.

Huis Nederhoven in Heel waar we wandelen over een dijk. — Huis Nederhoven in Heel is een 17e-eeuws jachthuis. In de verbouwde paardenstallen kun je vandaag de dag overnachten.

Soms lijk het dat je moet wandelen over het water, maar gelukkig zijn er stapstenen bij de Grindgatenroute bij Heel. — Stapstenen langs een van de plassen op de Grindgatenroute.

Hier en daar loop je langs nog resterende industrie, zoals de Nederlandse Steenslag Industrie in Wessem. Of door Panheel, niet het meest pittoreske dorpje in de streek. Dan ga je gelukkig weer snel het bos is. Je komt uit bij een dijkje en een fruitgaarde. Ook hier was het afgegraven. Om bij het grind te komen moest eerst de bovenlaag van zo’n tien meter verwijderd worden. Hier is het grindgat weer opgevuld en de opgeslagen bovenlaag teruggestort. Nu is het goed boeren, blijkbaar.

Grindemmer herinnert aan de de bedrijvigheid hier in Heel intot in de jaren tachtig — Een grindemmer, zoals die gebruikt werden voor het ontgrinden in de jaren zeventig en tachtig. Op de achtergrond de Boschmolenplas.

Boschmolenplas en de Lange Vlieter

Tenslotte wandel je rondom de twee grootste plassen bij Heel: De Boschmolenplas en de Lange Vlieter. Veel van het hier gewonnen grind is gebruikt voor de Deltawerken in Zeeland. Beide plassen zijn afgesloten voor gemotoriseerde boten en met een dam gescheiden van de Maas. De Lange Vlieter is 130 ha groot en gemiddeld veertig meter diep. Deze plas wordt nu gebruikt voor Limburgs drinkwater. Daarom is alle recreatie of zwemmen verboden. Een gepland dagstrandje kon hierdoor niet gerealiseerd worden.

De Lange Vlieter is visrijk en er komen aalscholvers voor. En veel futen. De Waterleiding Maatschappij Limburg controleert onder andere met mosselen en watervlooien de kwaliteit van het Maaswater voordat het naar de Lange Vlieter wordt gepompt. In 2015 “ontdekten” deze dieren nog als eerste een verontreiniging met pyrozolen.

Lange Vlieter in Heel. Bij de Grindgatenroute wandelen we hier omheen — De Lange Vlieter, één van de grootste grintgaten.

Over de Grindgatenroute in Heel

De grindgatenroute is een initiatief van leden van de werkgroep die betrokken waren bij de ontwikkeling van het wandelroutenetwerk Heel. Een tiental informatieborden langs de grindgatenroute nemen je mee naar de ontgrindingsperiode. Ze zijn strategisch geplaats met foto’s uit de jaren zeventig en tachtig op min of meer dezelfde plek genomen. Begeleidende teksten geven uitleg bij de foto’s. Ik vond het zelf erg interessant en heb er veel van opgestoken.

Wandelen in Heel langs informatieborden over de ontgrinding. — Informatieborden tonen hoe dit gebied er pakweg dertig jaar geleden bij lag.

Een slordigheid is dat de route volgens de VVV Midden Limburg anders is dan op de informatieborden zelf staat aangegeven. Sterker, De “officiele” grindgatenroute leidt je niet langs alle tien de borden. De grindgatenroute staat aangegeven als een wandeling van 15 km. Maar ik besloot alle borden te willen zien en dan duurt de tocht ruim 19 km.

Zo zou de route moeten zijn volgens de plattegrond van de Grindgatenroute, maar wandelen in Heel volgens de VVV-track gaat toch anders.

Verwacht geen overweldigende natuur zoals bijvoorbeeld op de Strabrechtse heide. Daarvoor is het gebied nog te jong en te bevolkt. Je komt ook regelmatig in de bebouwde kom en hier en daar een industriegebied. Wel loop je grote stukken door verrassend rustige en afgelegen wandelpaden. Regelmatig wandelen wij in Heel en omstreken, maar toch kwam ik nog langs heel veel voor mij onbekende paadjes.