Bestemming Buitenlucht houdt van laagdrempelige uitstapjes, maar zo laag als deze micro-hotspot zijn we nog niet eerder gegaan. Het is het laagste punt van Nederland en het bevindt zich in Zuid-Holland bij Nieuwerkerk aan den IJssel.
Het laagste punt van Nederland is een plek waar je niet met al te hooggespannen verwachtingen naartoe moet gaan. Sterker nog, voor één keer raad ik je af om iets te bezoeken. Er valt werkelijk helemaal niets te beleven, tenzij je van autosnelwegen en industrieterreinen houdt. Wat dat betreft is dit plekje wat laag-bij-de-gronds. Maar als je toevallig toch vlakbij in de buurt bent of over de A20 rijdt, dan is het ook wel weer grappig om erlangs even te rijden en vlug uit te stappen.
Hoe bereken je het Laagste punt van Nederland
Je wordt niet zomaar het laagste punt van Nederland. Rijkswaterstaat heeft er zowaar criteria voor opgesteld. Je kunt het laagste punt van Nederland dus niet afpakken door snel even een kuil in je tuin te graven. Behalve misschien als je een héél grote tuin hebt.
Het laagste punt wordt bepaald als de gemiddelde hoogte van het maaiveld van een stuk grond ter grootte van een hectare. Die hectare grond moet dan ook nog eens én nagenoeg horizontaal zijn én te belopen zijn door dieren en door mensen (een kikker die over de bodem van een vijver loopt is dus niet voldoende).
Het laagste punt van Nederland wordt vastgesteld
Uiteindelijk hebben de meetkundigen van Rijkswaterstaat in 1995 geconcludeerd dat dit weiland in de Zuidplaspolder het laagste is van heel Nederland: 6,74 meter onder NAP. Op 29 juni dat jaar verklaarde minister Jorritsma van Verkeer en Waterstaat dit dan ook officieel tot het laagste punt van Nederland. In 2005 werd het nogmaals opgemeten en toen bleek het nog eens twee centimeter lager te liggen: 6,76 meter onder NAP, dus.
Monumentje voor het laagste punt
Meneer van Vliet, van Van Vliet Automobielbedrijven besloot om hier een soort van monumentje te maken voor het laagste punt. Saillant detail, het monumentje staat niet precies op échte laagste punt. Dat punt ligt namelijk in het weiland achter het bedrijf en daar kun je niet komen. Stiekem toch wel een klein dompertje als je hier helemaal voor naartoe komt.
Het monumentje zelf, als je het zo kunt noemen, is daarentegen alleraardigst. Het is een grote meetlat die de waterstanden weergeeft. De voet ervan is de hoogte van het laagste punt van Nederland. Bovenin is het gemiddelde zeeniveau weergegeven. En dat is best hoog. We zijn er als Hollanders wel aan gewend om onder zeeniveau te leven, maar het is stiekem toch wel confronterend om te bedenken hoe ver je omhoog moet zwemmen als de dijken er opeens niet meer zouden zijn.
Qua onderhoud mag Meneer van Vliet wel weer even komen kijken, hier. Het bouwwerk zelf is prima, maar het de informatieposter in de rode vitrine is hangt er al zo’n twintig jaar. Het is vergeeld, slecht leesbaar en niet meer up-to-date. Ook de hoogte van het laagste punt is niet aangepast aan de nieuwste meting uit 2005.
Hoe is het laagste punt ontstaan?
Om het laagste punt van Nederland te worden moet je wel een lange adem hebben. Eeuwenlang menselijk bemoeien met het landschap heeft deze plek nodig gehad. Oorspronkelijk was het hier namelijk helemaal niet zo laag. Vroeger was het hier, zoals in zoveel delen van Nederland, moerassig veengebied. Het veen is eeuwenlang afgegraven en later gebaggerd waardoor er een meer ontstond: de Zuidplas. In het midden van 19e eeuw was de bodem van de Zuidplas iets minder dan 6 meter onder zeeniveau. Toen werd de Zuidplas in 1841 drooggelegd en ontstond de Zuidplaspolder. De grond klonk verder in en zodoende zakte het maaiveld in de anderhalve eeuw na de drooglegging nog eens 86 centimeter tot de huidige hoogte.
Kun je echt niet lager in Nederland?
Het klopt, je kunt in Nederland niet dieper zinken dan hier in Nieuwerkerk aan den IJssel. Tenminste, niet als je op de grond wilt blijven staan. Maar je kunt natuurlijk altijd een gat graven en nog dieper afdalen. Of nog beter: een mijnschacht. Schacht IV van de Staatsmijn Hendrik in Brunssum is de laagste plek in Nederland waar ooit mensen zich begeven hebben: 961,8 meter onder NAP. Nog niet laag genoeg? Dan is het boorgat in Slochteren uit 1972, bijna 6 kilometer onder NAP, het allerdiepste punt in Nederland waar ooit menselijke activiteit heeft plaatsgevonden. Maar daar kun je als mens dus niet komen.
Precies 329 meter en 16 centimeter hoger dan het laagtse punt van Nederland vind je het hoogste punt van Nederland. Dat ligt wel op een aantekkerlijker plaats: bij het Driealandenlunt op de Vaalserberg temidden van de beboste heuvels.
Het laagste punt van de Wereld?
Even dacht ik in mijn naïviteit dat het laagste punt van Nederland ook wel het laagste punt de wereld zou zijn. Gewoon, omdat geen ander land ter wereld zover onder zeeniveau ligt. Maar daar zat ik dus behoorlijk naast. Het laagste punt ter wereld is de oever van de Dode Zee. Het waterpeil, en dus ook de oevers van dit binnenmeer op de grens van Jordanië en Israël ligt meer dan 400 meter onder zeeniveau. En dat niveau zakt nog alsmaar verder met zo’n 80 centimeter per jaar, doordat het water uit de Dode Zee op grote schaal gebruikt wordt voor irrigatie.
Het laagste punt van Nederland is zelfs niet eens het laagste punt van Europa. Da Kaspische Zee in Rusland ligt 28 meter onder zeeniveau. Om dat te halen moet de aarde in Nieuwerkerk aan den IJssel nog wel heel veel inkliken..
Praktische informatie over het Laagste Punt van Nederland
- Adres: Parallelweg Zuid 227, 2914 LE Nieuwerkerk aan den IJssel (Google Maps)
- Er is een parkeerplaats direct naast het monumentje
- Het Laagste Punt van Nederland ligt direct naast de A20, ongeveer 5 minuten van de afrit 17
Blijf op de hoogte
Zet nu je emailadres op mijn mailinglist! Af en toe ontvang je een emailtje van me met een overzicht van de nieuwste blogs. De updates komen uit wanneer het uitkomt, dus zeer onregelmatig. Een beetje zoals ik zelf ben dus. Je emailadres wordt alléén voor deze mailing gebruikt.
Bewaren op Pinterest
Nu ligt Nieuwerkerk a/d IJssel hier redelijk vlakbij, maar ik heb nooit geweten dat het de laagste punt van Nederland is. Ook bijzonder om te lezen hoe ze dit meten. Gelukkig hebben we dijken die de voeten droog houden.
Ja, ik hou van dit soort bijzondere plekjes.
Hé, wat grappig. Vrienden van ons wonen hier dichtbij. Tijdens een volgend bezoek maar eens een kijkje nemen bij deze plek!