De Trage Tocht Plateaux-Hageven is heerlijk gevarieerd wandelen, letterlijk op de grens een Nederland en België. Boeiend aan deze route is dat het landschap de afgelopen eeuwen voortdurend door mensen onder handen genomen is. Terwijl je geniet van de bij tijd en wijle adembenemende natuur langs de rivier de Dommel, steek je ondertussen een en ander op over landschapshistorie.
We wandelen op de grens tussen Nederlands Brabant en Belgisch Limburg. Ik trok erop uit om deze 12 kilometerlange tocht te ondernemen. Kort genoeg dat mijn jonge hond Muppet deze keer mee mocht.
Lees ook:
- Tips voor een dagje Valkenswaard: Wat te doen in “Valkeswird”?
- Wandelen in Bergeijk: Rietveld en luchtkasteel
- Samen met collega reisbloggers heb ik de mooiste grenswandelingen in één blog verzameld
Groene weides aan het begin van de Trage Tocht
Hefsttijloos, zeker niet stijlloos
De wandeling begint langs een aantal prachtige groene weides. Hier huist de zeldzame bandheidelibel en groeit de herfsttijloos. Als het even kan, kom dan in september wanneer die laatste bloeit. Lilakleurige bijna krokusachtige bloemen staan dan met duizenden te pronken op de velden. De plant is zeldzaam in Nederland en staat op de rode lijst. Maar als je hier wandelt zie je er duizenden. De herfsttijlloos dank haar naam aan het feit dat het plantje tijdens de bloei geen bladeren heeft. Die komen pas in het voorjaar, maar niet in de herfst.
Traditionele bevloeiing
Langs de weilanden lopen kleine kanaaltjes en stuwtjes. Die verraden al dat het niet zomaar wat weilanden zijn. Het is een vloeiweidecomplex, waar kalk- en voedselrijk water uit de Maas over de landen wordt uitgevloeid om de van nature arme heidegrond te bemesten. In Nederland gebeurt dat alleen nog hier en op “het Lankheet” in Twente. Maar er waren er vroeger wel veel meer, zoals de Weerenbroek bij de Tungelroyse Beek bij Ell, waar we la,gskomen met de wandelroute van Landgoed Lemmenhof.
Dat klinkt eenvoudiger dan het is. Bedenk wel dat de Maas hier allesbehalve in de buurt ligt. Er is een ingenieus systeem nodig van kanaaltjes en aquaducten om het voor elkaar te krijgen. Men is hier rond 1850 mee begonnen en in de hoogtijdagen waren er hier ruim 250 hectaren vloeiweiden. En waarom? Vooral omdat men steeds meer paarden ging gebruiken voor vervoer die allemaal van hooi voorzien moesten worden. Rond 1950 raakte de techniek dan ook weer in onbruik en nu is er nog maar 28 hectaren van over.
Natuurmonumenten is in de jaren ’80 weer begonnen met deze oude methode weer nieuw leven in te blazen. Sinds zomer 2020 is de techniek zelfs opgenomen op de lijst van Nederlands Immaterieel Erfgoed.
Wandelen op de heide van Plateaux-Hageven
Nog een reden om in september te komen. Niet alleen de herfsttijlloos bloeit er, maar met een beetje geluk pak je ook nog een stukje bloeiende heide mee. Dat is namelijk de tweede hoofdschotel van de dag. Direct na de vloeiweiden sla je linksaf, loopt door een hek en staat op de grote open vlakte. Zo zouden de graslanden er dus uit gezien hebben zonder vloeisysteem: droog, dor, wat naaldbomen en vooral eindeloosheid. Stiekem is dat ook verschrikkelijk mooi. Of eigenlijk ook niet zo heel erg stiekem.
En yes, de heide is nog niet helemaal uitgebloeid! Glooiende zandheuvels zijn nog steeds hier en daar paars-roze gekleurd.
Zoals gezegd: het landschap is hier, net als in de rest van Nederland, eeuwenlang onder handen genomen door de mensen. Ook de heide is niet altijd zo geweest. Vroeger waren er veel vennen, maar in de hang naar het ontginnen van graslanden hebben onze voorvaderen in de jaren ’40 veel vennen laten verdwijnen. Natuurmonumenten heeft de natuur hersteld en de vennen weer teruggeplaatst, op basis van oude luchtfoto’s. Je kunt er van alles van vinden, de willekeurige keuzes van Natuurmonumenten voor het moment waarnaar de natuur teruggebracht moet worden. Maar mooi is het zeker.
Dommelvallei, verDommeld mooi
Maak je maar op voor een heel grote overgang. Vanuit de droge heide, waar in mijn geval zelfs de grotere vennen droog staan, maakt het pad een paar bochten. Je loop heel even door een wat meer bebost gedeelte. Dan betreedt je de Dommelvallei en ben je in een volstrekt ander landschap aanbeland. Opeens is het land nat en groen. Het wandelpaadje is een vlonder geworden. Het gras bloeit er tot op schouderhoogte. Het belemmert zelfs je uitzicht wat.
Je moet, nee, je mag een lange hangbrug over. Aan het begin en het einde ervan heb je mooi uitzicht over de vallei. In het midden is het opletten, want de brug wiebelt wel. De hond, die normaal een paar meter voor me uit marcheert, blijft opeens angstvallig dicht bij mijn benen. De schijterd.
Na de brug loopt het pad ongeveer een kilometer direct langs de Dommel. En langs een uitkijkpunt. Vandaaruit kun je de hele vallei overzien. Het is moeilijk voor te stellen dat de rivier hier enkele decennia geleden nog recht getrokken was om het land droger en geschikt voor de landbouw te maken. Weer een voorbeeld van menselijk ingrijpen om het land aan de eigen wensen aan te passen. De Vlaamse overheid heeft de oorspronkelijke meandering weer terug gebracht. Nu is het een wandelparadijs, hoewel ik ook een aantal kano’s langs zag peddelen.
Wandelen langs Grenspalen in de Plateaux-Hageven
Midden op de heide kom je tijdens het wandelen van de Trage Tocht Plateaux-Hageven twee grenspalen tegen. De eerste al vrij snel, nog voor de hangbrug. De tweede pas op ongeveer driekwart van de wandeling. De tweede is dan wel meteen een de roemruchte grenspaal 184 die tweemaal gestolen is. Hoe je midden in de natuur een grenspaal steelt die een apaar honderd kilo weegt, blijft een raadsel.
Wist je dat grenspalen langs de gehele Belgisch-Nederlandse grens zijn geplaatst en een heel interessante geschiedenis hebben? Lees hier mijn blog over wandelen langs grenspalen.
Behalve grenspalen staan er ook veel “hulppalen” op de grens. Dit zijn stenen tussen de grenspalen in. Maar behalve deze grensstenen uit 1843 kun je ook oudere grensmarkeringen aantreffen tijdens het wandelen door de Plateaux-Hageven. De Trage Tocht komt zelfs vlak langs een erg oude, die al in 1767 werd omschreven. De steen heeft zelfs een nogal illustere naam: Tombe du Prince de Liège. Zo chic als ie klink, zo gewoon is de steen zelf. Er is niet eens ee graf en bijna niemand die hem überhaupt opmerkt. Hij ligt een paar meter van het pad dicht bij de uitkijkpost. Het is een blauwe zwerfkei en anders dan het feit dat je hier weinig zwerfkeien aantreft, verder weining bijzonder. En toch vormde deze steen de grens tussen het Graafschap Loone en de Meierij. Lange tijd was de steen verdwenen, maar heemkundigen hebben de steen in 2004 weer teruggevonden en opgegraven.
Heerlijk uitwandelen terug naar de startplaats
Zo halverwege de route heb je de meest spectaculaire onderdelen wel gehad. Maar maak je geen zorgen. Je komt nog langs een prachtige laan met kersenbomen. Goede reden om in het voorjaar nog eens terug te komen als de kersen bloeien. Je mag nog door een heerlijk bos over smalle kronkelende paadjes. En je krijg nog een reprise van de heide en nog een reprise van de Dommel en een vlonderpaadje.
Zowel op de heide als in de bossen aan het einde kun je kuddes runderen vinden. De kudde aan het einde was juist bezig het pad over te steken. Ik wacht maar even rustig met de hond. Een stier staat er namelijk als een ongure klaarover te waken.
Op het einde komt nog een Magritte-momentje. Je ziet een beekje in de verte. Je loopt naar het beekje toe. Het is een mooi en kraakhelder beekje. Dan loop je langs een bordje: “Dit is geen beek”. Stom, natuurlijk. Dit is een plateau, en stromen beekjes niet meestal in een dal? En waren we de wandeling niet begonnen met vloeiweiden, waarvoor kanalen nodig waren om het water hier te krijgen? Het is inderdaad een van de kanaaltjes die voor de vloeiweiden nodig zijn. En dat maakt de rondwandeling, eh…, rond.
Wil je meer lezen over trage tochten, kijk dan ook eens bij mijn reviews over Trage Tocht Heeze, Trage Tocht Slenaken of Trage Tocht De Mortel.
>>> Op een steenworp afstand: het dorpje Bergeijk met een luchtkasteel en veel Rietveld.
Praktische informatie Trage Tocht Plateaux-Hageven
Wandelen door Plateaux-Hageven
- Adres start- en eindpunt: parkeerplaats Het Plateaux, Barrier 15, 5571 TV Bergeijk.
- Honden aangelijnd toegestaan
- Lengte wandeling: 12 km
- Routebeschrijving en gpx (inbegrepen bij een abonnement op Wandelzoekpagina, of €2,50 per losse wandeling)
- Bekijk ook dit overzicht van alle Trage Tochten in Brabant
- Wil je in de buurt overnachten? Denk eens aan glamping in een safaritent bij Camping de Achterste Hoef.
- Je komt langs een bezoekerscentrum, waar het goed pauzeren zou moeten zijn. Helaas heb ik dit deel moeten overslaan. Een echtpaar zwanen hield wacht midden op het pad en waren niet van zins om mij, maar vooral mijn hond, te laten passeren. Er zat niet anders veel op dan omlopen, veel omlopen in dit geval. Nadeel is dat ik dus een stuk gemist heb. Maar het voordeel: ik mocht het mooiste deel van de route nog eens in omgekeerde richting overdoen.
Blijf op de hoogte
Zet nu je emailadres op mijn mailinglist! Af en toe ontvang je een emailtje van me met een overzicht van de nieuwste blogs. De updates komen uit wanneer het uitkomt, dus zeer onregelmatig. Een beetje zoals ik zelf ben dus. Je emailadres wordt alléén voor deze mailing gebruikt.
Plaats een reactie