We wandelen in het Brabantse Bergeijk met deze alleraardigste route. Je wandelt eerst door het dorpje Bergeijk, in 2013 nog verkozen tot “Groenste dorp van Europa”. Daarna loop je buiten de bebouwde kom door bos en weilanden. Onderweg kom je een aantal bijzondere gebouwen tegen van de beroemde architect Gerrit Rietveld. En je loopt langs een heus “luchtkasteel”. De wandeling gaat langs wandelknooppunten, is 11 kilometer lang en komt van Wandelknooppunt.nl
Lees ook:
Zet jezelf op de mailinglijst!
Mis niets van de mooiste en leukste buitenlucht-bestemmingen in Brabant, Limburg en daarbuiten.
Wandelen in Bergeijk = wandelen langs Rietveld
Gerrit Rietveld (1888-1964) was een wereldberoemde architect en ontwerper uit de vorige eeuw. Beroemd is natuurlijk zijn stoel en het Schröderhuis in Utrecht. Rietveld heeft echter maar één industrieel gebouw ontworpen. Dat is Weverij De Ploeg, hier in Bergeijk.
Weverij de Ploeg
De Ploeg was oorspronkelijk een socialistische en anarchistische landbouwcoöperatie uit 1923. Eén van de oprichters was ontslagen bij Philips omdat hij een socialistisch tijdschrift verspreidde. Vergelijkbaar met de kolonie Walden van Frederik van Eeden in Bussum, begonnen de oprichters met een commune in het plaatsje Best. Voor de oorlog ondernamen zij een aantal pogingen een weverij te starten in Bergeijk vanuit de coöperatie. Maar die pogingen mislukten. Pas toen na de oorlog er veel vraag kwam naar meubel- en woningstoffen werd Weverij De Ploeg een succes.
De socialistische idealen waren echter nog allesbehalve vergeten. De directie vond het belangrijk dat de arbeiders in de weverij konden werken in een gezonde groene omgeving. De nieuwe fabriek uit 1954 werd ontworpen door Rietveld. Het heeft een opvallende gevel in de vorm van zaagtanden. Grote vensters zorgen binnen voor een erg licht ruimte. Rondom de fabriek werd een 12ha groen landschapspark ontworpen door tuinarchitecte Mien Ruys.
Klok en abri
Na de fabriek heeft Rietveld in de vijftiger jaren nog meer iconische ontwerpen gemaakt voor Bergeijk. Een paar woningen, maar ook een zwart-witte klok in de kenmerkende Rietveldstijl. De klok staat in een plantsoentje met bielzen plantenbakken, ook door Mien Ruys ontworpen. Toentertijd mooi en vernieuwend. Tegenwoordig eigenlijk niet echt opzienbarend meer omdat het talloze malen is gekopieerd.
Wie met de bus naar Bergeijk rijdt stapt waarschijnlijk uit bij een schitterende abri door Rietveld. Ook hier weer de strakke lijnen en gebruik van primaire kleuren.
Wandelen door de Hoekerbeemden in Bergeijk
De wandelroute gaat verder door een naaldbos richting Westerhoven en keert via een weer terug. Het middenstuk van de wandeling valt wel wat tegen. Veel lange rechte asfaltwegen met ook behoorlijk wat autoverkeer. Maar, dan kom je uiteindelijk terecht bij natuurgebied “De Hoekerbeemden”, weer aan de rand van Bergeijk. En daar is het zeker de moeite waard. Je bevindt je in een gebied dat eeuwenlang moerassige grond is geweest. Dit soort gronden waren in het zuiden van Nederland talrijk. Denk bijvoorbeeld aan het gebied tussen Ell en Swartbroek in Limburg, waar we eerder wandelden.
De beekdalen bestonden uit hooilandjes en bossen in de lage en natte delen. Op de wat hogere delen waren weilandjes. En de bewoners lieten heggen groeien, als perceelsgrens maar ook als brandhout en als afbakening voor het vee. De industrialisatie van de landbouw heeft dit type coulisselandschap bijna overal doen verdwijnen. Hout was niet meer nodig als brandstof. Prikkeldraad kon gebruikt worden om het vee af te bakenen. Beken werden veelal rechtgetrokken zodat het land droger werd en met nieuwe en zware machines bewerkt kon worden.
Het gebied ten zuiden van Bergeijk wordt sinds 2013 op initiatief van de heemkunde vereniging weer ingericht zoals het er vroeger uitgezien moet hebben. Zo is er meer dan 4 kilometer aan houtsingels geplant, onder andere met elzen. In het gebied zijn talloze wandelpaden aangelegd. Ruim 2 kilometer aan laarzenpaden en bijna anderhalve kilometer aan halfverharde paden. En er staat een uitkijktoren voor een zicht over het beekdal. Het biedt dus een mooie gelegenheid om te wandelen in de natuur in Bergeijk.
Helofytenfilter
Het water in het gebied wordt, ook net als vroeger, gezuiverd door een helofytenfilter. Dit systeem wordt vaak gebruikt in tuinen voor zwemvijvers. Door het water langs riet en biezen te laten stromen wordt het op een natuurlijke wijze gefilterd. Je zou bijna denken dat Bergeijk een “zwemzee” moet hebben, want dit helofytenfilter is ongeveer 100 bij 150 meter groot. Het wordt bij hevige regen gebruikt om het overtollige rioolwater via de zuivering in de Keersop af te vloeien.
Het filter is niet alleen nuttig, het is ook erg mooi wandelen, zeker ook met de ondergaande zon, toen wij daar waren.
>>> Eén van de grootste helofytenfilters van Nederland tref je in Haaksbergen in het Waterpark Lankheet, een wandelpareltje in Twente.
Het Luchtkasteel
In dit gedeelte waar we nu wandelen, net buiten Bergeijk, heeft vroeger een kasteel gestaan. Het kasteel heette eerst nog “Huis Berch Eyck”. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog werd het een van de vele verdedigingswerken rondom Den Bosch. Veldheer Maurits heeft het kasteel destijds ingenomen, maar ook weer verloren aan de Spanjaarden.
Het kasteel van Bergeijk heeft lang als ruïne bestaan. In de 19e eeuw zijn de grachten gedempt. Vanaf ongeveer honderd jaar geleden was er over de grond niets meer van het kasteel te zien. Tot enkele jaren geleden de contouren van het kasteel weer zijn gemarkeerd. En, erg leuk voor de voorbijganger, een doorzichtig informatiebord. Deze laat zien waar het kasteel vroeger stond. Je moet precies op de goede plaats gaan staan en dan rijst de ruïne weer net als vroeger boven de bomen uit.
Andere bezienswaardigheden in de omgeving
De wandeling die wij maakten was erg leuk, op het wat saaie middenstuk na. Beter kun je zelf je wandeling uitstippelen door het dorp zelf en door de Hoekerbeemden en Luchtkasteel. Dan krijg je een heel leuke wandeling die cultuur en natuur combineert.
Verwacht niet meteen het meest sprankelende natuurgebied in de omgeving. Wil je liever alleen natuur zien? Ga dan naar Plateaux-Hageven een paar kilometer verderop. Hier tref je uitgestrekte heidevelden en de waanzinnige Dommelvallei. Of ga naar de Malpie in Valkenswaard. Daar kun je ook het Valkerij en Sigarenmakerij Museum bezoeken met een wandeling door Valkenswaard zelf. Ook het natuurgebied De Pals in De Kempen is qua natuurbeleving een betere keus.
Praktische informatie over wandelen in Bergeijk
- De wandeling is 11 kilometer lang, maar er is ook een kortere en langere variant beschikbaar.
- Vertrekpunt: Theater de Kattendans aan de Eerselsedijk in Bergeijk.
- Meer informatie vind je op de website wandelknooppunt.nl
- Knooppunten 47 – 57 – 56 – 52 – 51 – 40 – 50 – 44 – 45 – 46 – 47 (lengte 11,3 km)
Plaats een reactie