Tijdens mijn bezoek aan het hoge noorden kan ik niet aan het Nationaal Park Alde Feanen voorbijgaan: dus wandelroute, gpx-bestand en telefoon erbij gepakt en met de camera op pad. En met regenjas, want het weer liegt er niet om. De zon schijnt van tijd tot tijd, maar daar tussendoor vliegen de hagenstenen me om de oren. Maar eigenlijk past dit weer ook wel een beetje bij dit vlakke en waterrijke landschap: four seasons in one day in de Alde Feanen.
In dit blog lees je wat achtergrondinformatie over de Alde Feanen, laat ik laat je kennis maken met de wandelroute die ik daar heb gelopen: inclusief praktische informatie en een gpx-bestand.
De Alde Feanen: veen en vervening
De Alde Feanen is een oud laagveengebied. Veen ontstaat in vochtige gebieden ofwel door grondwater (laagveen) ofwel door regenwater (hoogveen). Door een gebrek aan zuurstof wordt dood plantenmateriaal minder snel afgebroken dan dat het ophoopt. Zo ontstaat een sponsachtige laag, die het water vasthoudt en daardoor een moeras vormt. De planten in het moeras gaan dood en dragen bij aan de verdere veenvorming. Je wacht vervolgens een paar duizend jaar, maar uiteindelijk krijg je een mooie dikke laag veen.
Veen kun je laten drogen tot turf en dat is een prima brandstof. Al sinds mensenheugenis steekt men turf op kleine schaal (vervenen), maar de laatste eeuwen en vooral met de industrialisatie gaat dat opeens razendsnel. Grote veengebieden worden in relatief korte tijd volledig afgegraven.
Totdat op een gegeven moment het veen op is. Afgegraven veengebieden blijven veelal als plassen over. In het westen bevindt zich vaak nog een kleilaag onder het afgestoken veen. Daar loont het om de plassen leeg te pompen ten behoeve van landbouwgrond. Maar hier in Friesland is inpoldering niet lucratief genoeg. Wat overblijft zijn grote veenplassen. We zijn inmiddels aanbeland rond 1900.
Heel langzaam aan neemt de natuur het beheer van de oude veengebieden over. Er ontstaat weer wat moeras en er gaan weer wat planten groeien. Daarna nemen organisaties het beheer van de natuur weer over. Natuurmonumenten koopt in 1923 een stukje grond van 3 hectare. In 1934 koopt de natuurbeschermingsvereniging It Fryske Gea 134 hectare. Nu is het een natuurgebied van maar liefst 4000 hectare en heeft het de status van Nationaal Park.
De Alde Feanen als recreatiegebied: actief genieten
De Alde Feanen wordt al in de jaren twintig van de vorige eeuw ontdekt als recreatie gebied. De eerste vakantiewoningen worden al gebouwd voordat de natuurbescherming op gang kwam. En nu nog is dit een nationaal park waar natuur en recreatie hand-in-hand gaan.
Dat is rondom het bezoekerscentrum heel duidelijk. Een groot vakantiepark ligt direct ernaast. Aan de andere kant een grote camping. Het gebiedt leent zicht uitstekend voor allerhande watersport. Je kunt er suppen, skûtjesilen, kanovaren of gewoon lekker dobberen. Past er geen boot in je rugzak? Ga dan lekker zwemmen bij het zwemstrandje.
Al die recreatie staat wel een beetje op gespannen voet met het natuurbeleven. De parking bij het bezoekerscentrum is gigantisch. Ik word er aangesproken door een koppel dat vraagt waar de natuur is. En eerlijk gezegd was ik dat zelf ook nog aan het uitzoeken. En ik had nog wel de wandelroute bij de hand. Het blijkt pas een stuk voorbij het Hoogeboom Vakantiepark te beginnen.
Overnachten kan natuurlijk hier op het vakantiepark, maar er zijn veel fijnere plekjes in de buurt. Bijvoorbeeld deze tot in de puntjes verzorgde Friese B&B De Waegh in het centrum van Dokkum.
Wandelen in de Alde Feanen
Ondanks al dat watersport geweld, zijn er toch ook wandelmogelijkheden. Laat ik beginnen met het voorbehoud dat de Alde Feanen niet bij uitstek een wandelgebied is. Het aantal paden is door het vele water beperkt. Het aantal wandelroutes dat aangeboden wordt eveneens. De routes gaan voor een deel ook over verharde wegen en fietspaden.
Maar laat dat je vooral ook niet afschrikken om hier te gaan wandelen. De natuur (als je hem eenmaal bereikt hebt) is een en al zen. Natuurlijk speelde ook het weer een rol en waren er erg weinig wandelaars. Maar de rietlanden stralen een rust uit die je tot diep in je vezels voelt doordringen. Het geschreeuw van de ganzen neem ik dan op de koop toe.
Het landschap is vlak, uitermate vlak. Hier en daar onderbroken door bosschages en wat broekbossen. En nat. Sommige paden zijn zo zompig dat je weer weet waarom je investeerde in waterdichte schoenen.
Een tikkeltje eentonig misschien ook wel. Het afwisselende van wandelen in de Alde Feanen zit hem vooral in het afwisselen van open water, grasland en rietland. In wisselende volgorde, dat dan weer wel. Maar, ach, wat is er mis met eentonigheid als het eentonigheid van deze schoonheid is.
Je kunt de Alde Feanen prima combineren met een dagje Leeuwarden op slechts 15 autominuten afstand. Marcella Molenaar geeft je als local de beste tips voor een stedentrip Leeuwarden.
De wandelroutes in de Alde Feanen en gpx-bestand
It Friese Gea heeft een folder met een drietal wandelroutes in de Alde Feanen van 5 (rood), 11 (oranje) en 20 kilometer (zwart). Alle drie starten bij het bezoekerscentrum.
De wandelroute in de Alde Feanen die ik uiteindelijk doe is een ietwat ingekorte versie van de oranje route (8,6 kilometer, gpx-bestand onderaaan te downloaden). Het leuke van deze route is dat het zowel de noordkant van het water “It Wiid” als aan de zuidkant ervan wandelt. De noordkant is relatief recent tot ontwikkeling gekomen door herinrichtingen in 2005. De zuidkant is qua natuurontwikkeling wat ouder. Onderaan dit artikel kun je een gpx-bestand downloaden van mijn route door de Alde Feanen.
Wat kun je zien tijdens de wandelroute door de Alde Feanen
De wandelroute begint bij de parking en gaat vervolgens over het vakantiepark en een stukje langs een weg. Dit is meteen het saaiste stuk wandelen. Tenminste wel als je natuur verwacht. Maar na twee kilometer steek je de weg over en begint het echte genieten.
Onderweg kom je langs de natte rietvelden van Reid om ‘e Krite. Een Amerikaanse molen helpt daar met het beheersen van de waterstand. Net iets verder loop je langs een uitkijktoren. Omdat het er erg vlak is, kun je tot ver uitkijken. Misschien heb je wel beter nodig dan ik had om écht ver te kijken.
Nog weer een stukje verder loop je langs het broekbos Wikelslân. Tijdelijk verlaat je de natuur en loop je door het dorpje Earnewâld naar de pont om je over te brengen naar de andere kant. Alsof geïnspireerd door een Friese Drs. P heet de pont “Hin en Wer”.
Even loop je weer langs het bezoekerscentrum de parking over. Ben je moe of heb je geen zin meer, dan kun je hier stoppen. Wil je juist graag nog even door, dan kun je nog een lusje maken door Lytse Mear en de Westersanning. In dit gebied wordt geprobeerd het broekbos weer te laten ontwikkelen waardoor de waterstand actief gevarieerd. Cyclisch peilbeheer heet dat.
Onderweg kom je twee vogelkijkhutten tegen. Het zijn goede beschutte hutten, van waaruit je in alle rust kunt genieten van de vele watervogels. Ik gebruikte er een om te schuilen voor een van de hagelbuien en ook daarvoor blijken ze prima geschikt.
De pont tussen het bezoekerscentrum en Earnewâld
Alle routes maken gebruik van de pont. Die vaart van april tot oktober en zeker niet tot ’s avonds laat. Zorg er dus voor dat je even de vaartijden van Pont “Hin en Wer” controleert. De vaartijden kun je hier vinden.
De pont kost €1 en die dien je gepast te betalen. Zorg dus voor een eurootje in je zak. Jij hebt het hier nu kunnen lezen, ik kwam er pas ter plaatste achter. Gelukkig was de schipper aardig en kon ik toch nog een vijfje wisselen. Kinderen jonger dan 6 jaar zijn gratis.
Boot gemist? Geen nood! je kunt ook prima naar de over kant lopen, maar dat is wel drie kilometer extra wandelen.
GPX bestand van de wandelroute door de Alde Feanen
Het GPX-bestand van deze wandelroute in de Alde Feanen kun je downloaden met de downloadknop hieronder.
Blijf op de hoogte
Zet nu je emailadres op mijn mailinglist! Af en toe ontvang je een emailtje van me met een overzicht van de nieuwste blogs. De updates komen uit wanneer het uitkomt, dus zeer onregelmatig. Een beetje zoals ik zelf ben dus. Je emailadres wordt alléén voor deze mailing gebruikt.
Plaats een reactie